background

Hoe vorst bestrijden?

Hoe vorst bestrijden?

Wanneer zal de vorst mijn gewassen treffen? Vorst kan op verschillende momenten van het jaar voorkomen: in de herfst, winter of lente, het is soms moeilijk te voorzien.  Daarom moeten telers regelmatig opletten voor koudegolven. Wijnbouwers en boomkwekers worden het meest getroffen, vooral door voorjaarsvorst. Deze vorst kan inderdaad de knoppen in gevaar brengen die reeds hun eerste groene scheuten beginnen te ontwikkelen. Een kritieke koudegolf in het voorjaar kan een oogst vernietigen.

Om deze vorst het hoofd te bieden, beschikken de telers over twee soorten oplossingen :

  • indirecte (of passieve) bestrijding, die erin bestaat vorstschade te voorkomen. Dit betreft acties die vóór de komst van de vorst worden ondernomen.
  • directe (of actieve) controle, die bestaat uit het uitvoeren van acties om de vorst aan te pakken, wanneer het risico wordt vastgesteld.

Indirecte controleoplossingen

Hier volgen enkele voorbeelden van oplossingen die de producenten kunnen toepassen vóór de komst van de vorst om de gevolgen ervan zoveel mogelijk te beperken :

  • Het terrein : hellend terrein is bevorderlijker voor de ophoping van kou. De koude lucht, die zwaarder is, zal onder aan de hellingen blijven. Bij hellende percelen is het daarom raadzaam om stroomopwaarts van de wijngaard hagen aan te brengen (en ontbossing te vermijden) om de komst van koude lucht te beperken. Anderzijds mogen hagen niet stroomafwaarts van het perceel worden geplaatst om te voorkomen dat koude lucht zich ophoopt.
  • Bewerken van de bodem : Een verdichte en onkruidrijke bodem zal de vorst eerder accentueren. Het is daarom noodzakelijk om het werk van de bodem te controleren.
  • Agronomische praktijken : Kies voor wijnstokken rassen die beter bestand zijn tegen vorst. Om voorjaarsvorst te voorkomen, geeft u de voorkeur aan laat ontluikende rassen (bijvoorbeeld Carignan, Mourvèdre of Piquepoul). Later snoeien van de wijnstokken vergemakkelijkt dit latere uitlopen. De keuze van de rassen is echter beperkt op grond van de regio, de AOP of andere kwaliteitstekens (witte Bourgogne-wijn moet bijvoorbeeld worden gemaakt van de volgende druivenrassen: Chardonnay B, Pinot Blanc B en, als bijkomend kenmerk, Pinot Gris G).

Indirecte bestrijdingsoplossingen zijn economischer dan directe acties, maar kunnen soms onvoldoende zijn bij een kritieke koudegolf.

Directe controleoplossingen


Besproeien

Deze techniek bestaat uit het besproeien van de gewassen met roterende stralen. Hierdoor kan zich een beschermend ijspakket vormen rond de jonge bladeren en knoppen. Het is de bevriezing van het water die warmte opwekt en voorkomt dat de lucht in de zak onder - 1 °C (vriestemperatuur van de knop) zakt. Gewassen kunnen dan worden beschermd tot -6°C door 1,5 mm tot 2,5 mm water per uur te sproeien. Het sproeien moet worden voortgezet totdat de temperaturen weer positief worden.

Investering: 8 000 tot 14 000 €/ha

⚠️
Dit systeem vereist aanzienlijke installaties, genereert een hoog waterverbruik (40 tot 50 m3/ha) en is dus duur, hoewel zeer doeltreffend.
Spuitsysteem voor vorstbestrijding in een wijngaard

Luchtmenging

Mengen kan met vaste of mobiele antivriestorens, maar ook met een helikopter. De koude, zwaardere lucht blijft aan de grond. Het doel is de lucht te roeren om de warme lucht naar de grond te sturen. Dit maakt het mogelijk om de temperaturen te egaliseren door de warmere laag boven en de koudere laag op de grond te mengen. Dit apparaat beschermt gewassen tot -4°C en laat over het algemeen een winst van ongeveer 1°C toe.

Investering :

  • gemiddeld 40 000 € om 5 ha te bestrijken voor de antivriestorens
  • ongeveer 200 €/ha/h voor de helikopter
⚠️
Dit systeem is vrij lawaaierig, wat de buren kan storen, en blijft duur. Bovendien is het niet doeltreffend tegen advectieve vorst.
"Het [Sencrop] stelt me in staat om de activering van de torens op het laatste moment te beheren omdat er een aanzienlijke geluidsimpact is van de antivriestorens en ik probeer de impact op de buren te beperken" - Thibaut Henrion
Antivriestoren in een wijngaard

In het geval van land dat koude lucht ophoopt in lagere gebieden, zijn er koude luchtafzuigers. Met dit apparaat kan de koude lucht worden aangezogen en enkele tientallen meters boven de grond worden afgevoerd.

Verwarming

Het wordt gebruikt om de omgevingslucht te verwarmen en dat kan met kaarsen, kachels, gas- of oliebranders. Verhitting is naast besproeiing de meest gebruikte techniek in wijngaarden en heeft de laatste jaren veel media-aandacht gekregen. Deze techniek is zeer arbeidsintensief voor verlichting bij het vallen van de avond en voor de nachtwacht. Branders en kachels kunnen beschermen tegen temperaturen tot -9°C en zorgen voor een warmtewinst tot 5°C. Kaarsen hebben een lager rendement.

Investering :

  • kaarsen : 2.500 €/ha voor 2 nachten controle
  • verwarmers : ongeveer 13 000 €/ha
  • branders : 12 000 €/ha voor 10 nachten controle
⚠️
Deze verwarmingsoplossingen zijn meer geschikt voor kleine percelen. Er zijn 400 kaarsen nodig om 1 ha gedurende 8 uur te beschermen.
Vorstbestrijding bij kaarslicht in een wijngaard

Andere oplossingen

Er bestaan ook andere oplossingen voor directe controle, maar die zijn minder wijdverbreid. Onder andere :

  • Afdekken van gewassen : Het INAO (Institut National de l'Origine et de la Qualité) staat het afdekken van gewassen met antivrieszeilen niet toe. Het is echter mogelijk om de grond te bedekken met stro of plastic. Pas op, bij advectieve vorst verzamelt zich koude lucht onder de dekzeilen, waardoor de situatie kan verergeren.
  • De rooksluier : Deze bestaat uit het creëren van een ondoorzichtige sluier van rook of mist gedurende de nacht. Deze techniek beperkt het warmteverlies van de bodem door straling.
  • Antivriesbacteriën bij bladbespuiting. Deze techniek wordt nog onderzocht.
  • Dynamische verwarming : Dit apparaat blaast hete lucht en kan mobiel of vast zijn. Het is nog een recent apparaat en daarom nog niet erg ontwikkeld.
  • Verwarmingskabels: Dit apparaat, dat alleen in de wijnbouw op de markt wordt gebracht, bestaat uit het plaatsen van de staven en knoppen van de wijnstok op verwarmingskabels om ze op te warmen.

Hoe een vorstbeveiligingssysteem opzetten ?

Om een oplossing voor de vorstbestrijding op te zetten, moet eerst de meest geschikte controlemethode voor uw behoeften en middelen worden gekozen, maar moet ook worden bepaald wat het beste moment is om het systeem te activeren.

Keuze van de vorstbestrijdingsmethode

Er zijn verschillende criteria waarmee rekening moet worden gehouden bij de keuze van de controlemethode. Dit zijn de belangrijkste criteria :

  • Het type vorst : Omdat niet alle vorst op dezelfde manier ontstaat, wordt deze ook op verschillende manieren bestreden. Roeren helpt bijvoorbeeld niet tegen advectieve vorst. Lees meer over het verschil tussen advectieve, stralings- en verdampingsvorst.
  • De te beschermen oppervlakte : gebruik bijvoorbeeld geen kaarsverwarmers voor zeer grote oppervlakken
  • De beschikbare middelen : water, elektriciteit, ...
  • De beschikbare mankracht : gebruik bijvoorbeeld geen kaarsverwarming als er weinig mankracht nodig is voor een groot oppervlak
  • De kosten
  • De topografie van het land

Uw controlesysteem op het juiste moment activeren

In het algemeen zijn alle vorstbestrijdingssystemen duur. Daarom is het van essentieel belang dat zij op het juiste moment in werking treden om hun doeltreffendheid te waarborgen. Sencrop heeft een aantal functies ontwikkeld om landbouwers te helpen het risico op vorst beter te beheren :

  • Vorstwaarschuwingen om in real time te worden gewaarschuwd wanneer bepaalde temperaturen worden bereikt.
  • Vorstverwachtingen om te anticiperen op de risico's in de komende 4 dagen.
  • Real-time bewaking van natte en droge temperaturen op uw kaart.
Vorstfuncties in de Sencrop-toepassing

"Als we vorst op de appels hebben en we niet tegen de vorst kunnen beschermen omdat we de interventie niet goed op de vorst afstemmen, zijn we alles kwijt."- Dennis Delannoy

Conclusie :

Er zijn vele manieren om vorst te bestrijden, zowel passief als actief. Een slechte identificatie van het vorstrisico kan de oogst echter in gevaar brengen. Om te voorkomen dat u door vorst wordt verrast, beschikt u nu over weeroplossingen die op uw percelen zijn aangesloten en waarmee u gemakkelijk kunt vaststellen wanneer deze bestrijdingsacties moeten worden uitgevoerd.

14 dagen om onze vorstfuncties te proberen

Maak uw profiel aan, maak verbinding met een station in de buurt van uw percelen en profiteer van een gratis en vrijblijvende test.

Anticipeer nu op vorst